2002 ile 2023 yılları arasında sıtma, tüberküloz (verem) ve HIV hastalıklarından ölen insan sayısında yaklaşık %61’lik bir düşüş yaşandı. İsviçre merkezli The Global Fund tarafından bildirilen bu olumlu gelişmenin, kuruluşa göre çatışmalar ve iklim değişikliği tarafından tehdit edildiği belirtiliyor.

The Global Fund, 2002 yılından bu yana HIV, verem ve sıtmanın önlenmesi ve tedavisi için küresel mali destek sağlıyor. Kuruluş, her üç yılda bir büyük donör ülkelerden katkı sağlamalarını istiyor. Hollanda da bu fona bağışta bulunuyor. 2022 yılında kalkınma yardımı kapsamında 180 milyon Euro’luk bir bağışta bulunulmuştu.

Kuruluş, bu yatırımlar sayesinde 2002’den bu yana 65 milyon hayatın kurtarıldığını belirtiyor. 2001 yılında dünya genelinde bu üç hastalıktan 4,6 milyon kişi hayatını kaybetmişti. Bugün bu rakam 2,4 milyon.

“Bunlar sadece rakamlar değil,” diyor The Global Fund Direktörü Peter Sands. Daha düşük ölüm oranları sayesinde, dünya genelinde gelişmekte olan ülkeler arasındaki ortalama yaşam süresi farkı da azaldı.

Raporun geri kalanında ayrıca, son 21 yılda yaklaşık 227 milyon cibinlik dağıtıldığı, 53,8 milyon HIV testi yapıldığı ve 171 milyon kişinin sıtma tedavisi gördüğü belirtiliyor. Ayrıca 25 milyon kişi HIV’e karşı antiretroviral tedavi görüyor.

Raporda, bunların tamamının 2022’den bu yana yaşanan iyileştirmeler olduğu belirtiliyor. Geçtiğimiz yıllarda koronavirüs pandemisi nedeniyle kuruluşun görevlerini yerine getirmesi daha zor hale gelmişti.

‘İklim değişikliği, çatışmalar ve hastalıklar en yoksulları vuruyor’

Çarşamba akşamı Londra’da yapılan rapor sunumunda Direktör Sands, eleştirel bir noktaya da değindi. Kuruluş, iklim değişikliği ve büyük çatışmalar gibi sorunların küresel sağlığı gölgede bıraktığını gözlemliyor. Sands, bu sorunların “birbirinden ayrılmaz bir şekilde bağlantılı” olduğunu belirtti. “Aynı insanlar, en yoksullar, bu üçlü darbe tarafından vuruluyor.”

Sands, insanların iklim değişikliği nedeniyle dolaylı olarak öldüğünü, çünkü bunun yetersiz beslenmeye ve hastalıklara neden olduğunu söyledi. Büyük çatışmalar, çöken sağlık sistemleri nedeniyle savaştan daha fazla ölüme neden oluyor. Bu nedenle kuruluş, parayı esnek bir şekilde yatırdığını belirtiyor. Örneğin, Sudan, Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmalardan etkilenen topluluklara daha iyi yardımcı olmak için sübvansiyonları yeniden dağıttı.

The Global Fund ayrıca gelecek yıl yapılacak finansman turu konusunda da endişeli. Kuruluş, önümüzdeki yıllarda 5,4 milyar Euro yatırım yapmak istiyor. Ancak koronavirüs pandemisinden bu yana Sands, büyük donör ülkelerin sağlık hizmetlerine para sağlamaya daha az istekli olduklarını gözlemledi. Yeni Hollanda hükümeti de kalkınma yardımından 300 milyon Euro tasarruf edileceğini duyurdu.